Vrijheid, Vetes, Vagevuur

Fries Museum, Leeuwarden (NL), 2022

De middeleeuwse archeologische collectie van het Fries Museum is bij het grote publiek onbekend. In ‘Vrijheid, Vetes, Vagevuur’ ontdek je hoe de vroegmiddeleeuwse samenleving in Friesland eruit zag.

Contouren van een verdwenen wereld

Tota Frisia was tijdens de vroege middeleeuwen vele malen groter dan het huidige Friesland. Naast Friesland besloeg het ook delen van wat nu Duitsland en Groningen is. In dit uitgestrekte gebied was er geen centrale macht, wat leidde tot vetes tussen clans en een wildgroei aan kastelen en kloosters. De omlijningen van deze verdwenen wereld zijn in de tentoonstelling zichtbaar gemaakt.

Tota Frisia

In verschillende zalen, met elk een eigen sfeer en ruimtelijke beeldtaal, wordt de opkomst en de ondergang van het middeleeuwse Tota Frisia getoond. Kleine houten huisjes, stinzen genaamd, verspreid over de zaal geven een inkijk in de machtspolitieke verhoudingen tussen clans.

Ratten in het museum

In een nagebouwde kloostergang met sacraal verlichte religieuze objecten wordt de rol van het geloof in de middeleeuwen verder uitgediept. De tentoonstelling sluit af met de donkere eindjaren, waarbij de ratten over de museummuren lopen. Het einde van Tota Frisia is in zicht.

Op ontdekkingstocht

Met behulp van een schatkaart kunnen kinderen op ontdekkingstocht gaan. Ze ontdekken op verborgen plekken in de tentoonstelling hoe zwaar een maliënkolder is en mogen ze op leistenen schrijven.

Net als voor de ‘Wij Vikingen’ tentoonstelling uit 2019 bouwden studenten van het ROC in Sneek een historisch bouwwerk na. Dit keer een echt werkende blijde, een middeleeuwse katapult.

Inspiratiedag

Voor we aan de slag gingen met de conceptontwikkeling van deze tentoonstelling zijn we op pad geweest met het museum. Tijdens een inspiratiedag naar Klooster Ter Apel hebben we de vijf journalistieke W’s gesteld en beantwoord. Dit was de ideale kick-off voor het ontwikkelen van deze verdwenen wereld.  

foto’s: Ruben van Vliet

“De expositie Vrijheid, Vetes, Vagevuur in het Fries Museum toont de boeiende wereld van de vrije Friezen die een tv-serie waard is.”

Paola van de Velde, De Telegraaf — 13 september 2022