Thuis in Bourgondisch Mechelen
Museum Hof van Busleyden, Mechelen (BE), 2024
De geschiedenis vertelt vaak de verhalen van machtshebbers en overwinnaars. In het Museum Hof van Busleyden ontdek je het verhaal van Mechelen als hoofdstad van de Bourgondische Nederlanden met aandacht voor de mensen in de marge: de ‘verborgen stemmen’, die zich hier al dan niet thuis voelden.
Fotos: Sophie Nuyten, Museum Hof van Busleyden & Studio Louter
Een frisse kijk op de vaste collectie
Museum Hof van Busleyden, vroeger het verblijf van Hiëronymus van Busleyden, ging samen met ons de uitdaging aan om de verhaallijn van de vaste opstelling beter en scherper te presenteren. Bovendien kwam vanuit het publiek de wens om meer topstukken te tonen, in een inclusievere en meer diverse collectie. Opmerkelijk en uniek hieraan is dat we uiteindelijk veelal gebruikmaakten van de bestaande inrichting en opstelling van objecten. Een duurzame herinrichting dus. Met onze Emotion Design methode ontwikkelden we het concept ‘Thuis in Bourgondisch Mechelen’.
“Het mooiste compliment dat we kregen, is dat het museum nu een ziel heeft. Het kwam van de bekende stadgids Marcel Kocken.”
Kristl Strubbe, directeur Hof van Busleyden – februari 2024
Een gelaagd verhaal
In het concept kozen we ervoor het verhaal te beperken tot de Bourgondische periode (1473-1530), één van de belangrijkste periodes uit de geschiedenis van de stad. Bezoekers beginnen in 1507, waar ze kennismaken met twee belangrijke nieuwe inwoners van Mechelen. Dit zijn Margareta van Oostenrijk, invloedrijke landvoogdes van de Nederlanden, en Hiëronymus van Busleyden, vooraanstaand lid van de Grote Raad, de hoogste rechtbank in de Nederlanden. Samen met edellieden vormen zij de rijke bovenlaag van de bevolking. Maar niet alleen de elite komt aan bod. Bezoekers vervolgen hun weg langs ambachtslieden en begijnen, naar mensen uit de marge van de samenleving, zoals beulen en sekswerkers. Alle lagen van de bevolking zijn vertegenwoordigd in de stad Mechelen, en vinden hier al dan niet hun thuis.
Schat aan Vlaamse topstukken
Bezoekers ontdekken de nieuwe opstelling via de thema’s Thuis bij Margareta, Thuis bij Busleyden, Thuis in Bourgondisch Mechelen en Thuis bij de Gasthuiszusters. Hierin zijn de Vlaamse topstukken leidend. Van het prachtig geïllustreerde Mechels Koorboek (een Vlaams topstuk), speciaal vervaardigd voor Margareta van Oostenrijk, tot moderne werken zoals de video-installatie ‘Helga Humming’, een moderne interpretatie van polyfonische (meerstemmige) muziek: in de nieuwe opstelling valt alles op zijn plek. Ook de Besloten Hofjes nemen een belangrijke plaats in, met de rijkgevulde kijkkastjes die paradijselijke tuinen verbeelden.
Moderne kunst
In elke zaal zijn vele subtiele interventies van hedendaagse kunst te zien. Dit is voortgekomen uit de wensen van het publiek, die verzochten om meer diversiteit en hedendaagse kunst in het museum. De video-installatie ‘Helga Humming’, van Anouk de Clerq, hangt in de zaal met het portret van Margareta van Oostenrijk van Bernard van Orley. Waar Margareta de bezoeker niet aankijkt, kijkt de langzaam bewegende zwarte actrice in historisch kostuum de bezoeker wel aan. Hiermee wordt er een eigentijdse draai gegeven aan het verleden. Andere gevestigde namen zijn bijvoorbeeld Berlinde de Bruyckere en Sofie Muller.
Verborgen stemmen
De geschiedenis vertelt weinig over de mensen aan de rand van de samenleving, maar ook zij waren onderdeel van Bourgondisch Mechelen. In samenwerking met Audiocollectief Schik voegden we daarom deze verborgen stemmen toe als audiopunten. Neem bijvoorbeeld het schilderij ‘Kamp van Karel de Stoute bij het beleg van Neuss’ door Adriaen van den Houte. Via een audiogids hoor je hoe de sekswerkers en de vrouwen met manden op het hoofd, afgebeeld aan de randen van het schilderij, eigenlijk als spionnen fungeerden voor de Bourgondische hertog.
“Het museum heeft een kwantumsprong vooruit gemaakt in het vertellen van het verhaal van de belangrijkste periode van Mechelen.”
Bart Somers (burgemeester van Mechelen), HLN – februari 2024
Credits
Opdrachtgever
Museum Hof van BusleydenContent design
Studio LouterRuimtelijk & Grafisch Ontwerp
Atelier Alkema
OTWAudio
Audiocollectief SchikFilmproductie
AudioCollectief Schik
Met interviews met Bert Watteeuw, Naomi Meulemans, Lisa DemetsTekstredactie tentoonstelling
Marthy LochtBouw
Potteau